Sữa hạt ngày càng trở thành xu hướng dinh dưỡng cho trẻ em. Các chuyên gia lưu ý sữa bò nguyên chất chứa hàm lượng đạm, khoáng chất cao có thể gây gánh nặng cho thận và ruột non của trẻ. Trong khi đó, sữa hạt như sữa đậu nành, hạnh nhân…. Không chứa lactose, giàu vitamin và axit béo không bão hòa, dễ tiêu hóa hơn cho trẻ nhỏ. Bài viết dưới đây phân tích nguyên nhân nên hạn chế sữa bò và những lợi ích của sữa hạt cho trẻ 1-3 tuổi. Đặc biệt kèm gợi ý các loại sữa hạt phù hợp cho bé luôn.

Những vấn đề khi cho trẻ dùng sữa bò

• Thiếu vi chất thiết yếu: Theo khuyến cáo, sữa bò nguyên chất không chứa đủ sắt, vitamin E và một số axit béo thiết yếu cho trẻ dưới 12 tháng. Trong khi lại quá giàu protein, natri và kali, có thể gây hại cho thận và đường tiêu hóa của bé. CDC Hoa Kỳ cảnh báo trước 1 tuổi không nên dùng sữa bò vì dễ gây chảy máu ruột, thận non phải làm việc quá tải do hàm lượng protein, khoáng cao.
• Nguy cơ thiếu máu: Sữa bò chứa rất ít sắt, do đó trẻ uống nhiều sữa bò dễ bị thiếu máu do thiếu sắt. Ngoài ra, uống quá nhiều sữa bò có thể làm trẻ không còn thèm ăn thức ăn giàu sắt khác. Từ đó dẫn đến thiếu máu mãn tính.

• Dị ứng và không dung nạp: Nhiều trẻ có thể dị ứng với đạm sữa bò hoặc không dung nạp lactose, gây ra nôn trớ, tiêu chảy, táo bón và viêm ruột. Chuyên gia ghi nhận trẻ nhạy cảm khi chuyển sang sữa bò có thể gặp viêm ruột hoặc xuất huyết vi thể.
• Sữa phải tiệt trùng: Luôn chọn sữa bò tiệt trùng để đảm bảo an toàn vi sinh. Tránh tuyệt đối sữa tươi chưa tiệt trùng chứa nguy cơ vi khuẩn E.coli, listeria.

Lợi ích của sữa hạt với trẻ nhỏ

• Không chứa lactose: Sữa hạt (như sữa đậu nành, sữa hạnh nhân) không có đường lactose, nên thường dễ tiêu hóa hơn và ít gây dị ứng đường ruột cho trẻ.
• Giàu chất xơ và vi chất: Nhiều loại sữa hạt giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất từ thực vật. Ví dụ, sữa đậu nành cung cấp protein và canxi gần tương đương sữa bò. Đồng thời ít chất béo bão hòa. Sữa hạt cũng bổ sung vitamin D, magie và sắt (nếu được tăng cường). Giúp hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch.
• Chất béo có lợi: Sữa hạt thường chứa axit béo không bão hòa đơn và đa – tốt cho tim mạch. Theo SKĐS, sữa đậu nành có nhiều chất béo không bão hòa hơn sữa bò. Giúp điều hòa cholesterol và giảm viêm mạch. Những chất béo “tốt” này còn hỗ trợ phát triển trí não và thị giác của trẻ.

Xem thêm: 6 Loại Hạt Tốt Cho Sức Khỏe Bạn Nên Ăn Hằng Ngày

• Nguồn dinh dưỡng thay thế: Một số cơ quan dinh dưỡng thế giới chỉ khuyến khích sử dụng sữa đậu nành đã bổ sung để thay thế sữa bò trong chế độ của trẻ em. CDC cho biết sữa bò nguyên kem và sữa đậu nành bổ sung canxi, vitamin D. Đây là nguồn cung cấp vitamin D và canxi tốt cho trẻ trên 1 tuổi. Nghiên cứu cũng chỉ ra sữa hạt kém về dinh dưỡng so với sữa bò, nhưng nếu dùng đúng loại được tăng cường dưỡng chất, sữa hạt có thể bổ sung canxi và vitamin cần thiết cho bé.

Các loại sữa hạt phù hợp cho trẻ 1-3 tuổi

Trong các loại sữa hạt, sữa đậu nành thường được xem là phù hợp nhất với trẻ em nhờ hàm lượng protein tương đương sữa bò và bổ sung canxi, vitamin D giống sữa bò. Sữa hạnh nhân/óc chó thơm ngon, nhiều vitamin và omega-3, nhưng protein rất thấp (khoảng 1g/cốc) nên cần đảm bảo bé ăn thêm nguồn đạm khác. Sữa yến mạch giàu chất xơ, protein ở mức trung bình (khoảng 2–4g/cốc) và thường được bổ sung vi chất, hỗ trợ tiêu hóa tốt. Ngược lại, sữa gạo và sữa dừa có rất ít protein và nhiều cacbonhydrat (đặc biệt sữa dừa giàu mỡ bão hòa); những loại này chỉ nên dùng hạn chế và phối hợp với nguồn đạm khác. Quan trọng là chọn sữa hạt không đường, không hương liệu, đã bổ sung canxi và vitamin D để đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ.

• Sữa đậu nành: Đạm gần bằng sữa bò, giàu canxi, vitamin D và các axit amin thiết yếu. Đây là lựa chọn phổ biến nhất khi cần thay thế sữa bò cho trẻ.
• Sữa hạnh nhân/óc chó: Giàu chất xơ, vitamin E và omega-3, bổ sung canxi nhưng đạm thấp. Nên mua loại giàu đạm và dành nguồn protein khác bù đắp cho trẻ.
• Sữa yến mạch: Chứa nhiều chất xơ tốt cho tiêu hóa, protein ở mức trung bình, thường được tăng cường canxi. Hương vị dịu nhẹ, phù hợp để bổ sung hàng ngày.
• Sữa gạo/coconut: Lượng đạm rất thấp, chỉ nên dùng thỉnh thoảng. Đặc biệt, sữa dừa có nhiều mỡ bão hòa, cần hạn chế cho trẻ nhỏ.

Lưu ý khi cho trẻ uống sữa hạt

• Độ tuổi sử dụng: Không dùng sữa hạt (hoặc sữa bò) thay thế sữa mẹ/sữa công thức cho trẻ dưới 12 tháng tuổi. Trẻ dưới 1 tuổi chỉ nên bú mẹ hoặc uống sữa công thức được pha đúng cách.
• Giới hạn lượng: Trẻ trên 1 tuổi không nên uống quá khoảng 450–700ml (16–24 ounce) sữa (tất cả loại) mỗi ngày. Uống vừa phải giúp trẻ ăn đầy đủ thức ăn khác và hấp thu đủ sắt, vitamin từ thực phẩm.

Xem thêm: Nên ăn bao nhiêu hạt một ngày? Gợi ý cụ thể cho từng đối tượng

• Chọn sản phẩm an toàn: Ưu tiên các loại sữa hạt được bổ sung canxi và vitamin D, thành phần không đường, không hương vị. Tránh sữa hạt có nhiều đường bổ sung hoặc chất tạo ngọt để phòng chống sâu răng, thừa đường.
• Theo dõi dị ứng: Một số trẻ có thể dị ứng với hạt (hạnh nhân, đậu nành…). Lần đầu cho bé uống sữa hạt, cần theo dõi các biểu hiện dị ứng (ngứa da, sưng, khó thở). Nếu bé hoặc người thân bị dị ứng hạt, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
• Chế độ ăn cân đối: Sữa hạt chỉ là thức uống bổ sung. Phụ huynh cần đảm bảo trẻ ăn đa dạng nhóm thực phẩm như thịt cá, trứng, rau củ, trái cây. Để bổ sung đủ đạm, chất béo và dinh dưỡng khác. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ/nhi khoa nếu có thắc mắc về dinh dưỡng của trẻ.

Kết luận

Việc lựa chọn sữa hạt cho trẻ 1-3 tuổi thay vì sữa bò mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Như dễ tiêu hóa, hạn chế nguy cơ dị ứng, cung cấp vitamin,… hỗ trợ sự phát triển toàn diện. Tuy nhiên, bố mẹ nên chọn sản phẩm uy tín, không đường, không chất bảo quản. Đặc biệt là phải kết hợp với chế độ ăn cân bằng để bé phát triển tốt nhất. Nếu bạn đang tìm một lựa chọn lành mạnh và an toàn cho con, hãy cân nhắc sữa hạt. Giải pháp dinh dưỡng được nhiều chuyên gia khuyến khích cho trẻ trong giai đoạn vàng từ 1-3 tuổi.